Van de Voorzitter

De hond neemt een duik in de tocht, doet een poging een haas in te halen, doolt dolgelukkig door de mais, lijkt hetzelfde rondje elke dag weer te ontdekken en leert mij daardoor ook te kijken naar wat ik werkelijk zie en beleef. Geen afleiding in radio, telefoon, nieuws, maar de lucht, de warmte van de zon, het zachte ruisen van de wind en verder stilte in de monotone stappen, in een vast ritme door het gras. En inderdaad: de dagelijkse wandeling die hond Guus en ik maken is voor beide goed. Hij blij en mijn hoofd vrij. Win-win situatie noemen ze dat in bestuursland. Gedachten vinden een bestemming en halen de ruis weg. Lekker is dat.

Al wandelend in de vrije ruimte lijkt het wel alsof gedachten een plek vinden, geordend worden en dat geeft inzicht en ruimte. En dan weet ik thuiskomend: sjonge jonge, wat een puinhoop lijkt ons landje. Soms denk ik wel eens: beter geen bestuur dan eentje die er zo’n rommeltje van maakt. Er is veel onrust en onzekerheid in het land. Twijfel, wat moet ik nu, waar gaat het heen en wat betekent dat voor mij. Diezelfde vriend benoemde durf, lef en eigen regie. Daar moeten we ons best voor doen.

Te eenvoudig wordt er omgegaan met het gedachtengoed van vrijheid in keuzes, het is nog maar de vraag of keuzes door bijvoorbeeld de agrarische sector in alle vrijheid gemaakt kunnen gaan worden. Vanuit mijn jeugd heb ik al meegekregen dat het een groot goed is als je keuzes kunt maken vanuit eigen regie, ook als de druk groot is en de omstandigheden onduidelijk zijn. Niet wachten op overheden is ook zo’n advies, maar zelf doen. Dat valt niet altijd mee. Makkelijker is het soms om de ontwikkelingen maar door te laten lopen, te zien wat ervan komt, dan volgt een keus als vanzelf. Wel is dan het effect, dat druk meer bepalend is voor de keus en wordt er niet proactief bestuurd.

Bij keuze vanuit eigen regie zul je zelf moeten doen, zelf aan de lat staan, zelf de afwegingen bij elkaar leggen en op basis van die afwegingen zelf bepalen welke richting je op gaat. Dat is moeilijker, immers dan ben je het zelf die de windrichting bepaalt en sta je voor besluiten die emotioneel en zakelijk spannend kunnen zijn. En toch is een keus uit eigen regie, alle aspecten meenemend, altijd de beste.

Zowel op bedrijfsniveau als op zakelijke niveau zullen we altijd aan de lat staan om keuzes te maken. Meestal kleine, dagelijkse keuzes. Maar soms moeten er toekomstbepalende stappen worden gezet en zullen we er allemaal een keer voor komen te staan. Als ik de overheid mag geloven zullen velen van ons in de agrarische sector moeten bepalen waar we staan, wat we willen, kunnen en mogen op welke plek en op welke manier. Er zijn diverse mogelijkheden: doorgaan, doorgeven aan een ander, een ander soort ondernemerschap, verbreden, verdiepen, vergroten, verkleinen, ex- of intensiveren, verplaatsen, verdwijnen als bedrijf? Dat vereist durf en lef. En juist daarbij is eigen regie bepalend.

Zo tussen de werkzaamheden door volg ik de hoorzitting over het mijnbouwdossier in Groningen. Over puinhoop gesproken. De algemene lijn die ik hoor gaat over kennis tekort, top down acteren, te weinig feeling met de praktijk, het uitfaseren van mensen met een afwijkende onderbouwde mening of terzijde schuiven van relevante kennis in het belang van andere strategische belangen, complexe structuren en in vakjes werken zonder de grotere context te (willen) overzien, korte termijn politiek en pleisters plakken. Zoiets heet politiek. Het lijkt het stikstofdossier wel. Het is een ontluisterende opsomming van machteloosheid en feiten die op ieder ander dossier kan worden geplaatst. En de zomervakantie was daarin slechts een korte onderbreking. Ondertussen slapen mensen buiten en komt Artsen zonder Grenzen Nederland ondersteunen in Ter Apel. Bestuurders heffen vertwijfeld hun handen op in opperste staat van verwarring. Sjonge jonge denk ik dan.

Samen met Guus keer ik ook graag weer terug naar het erf, waar de boer en de dagelijkse werkzaamheden zich onverstoorbaar voortzetten, dwars door alles heen. Dat geeft ook rust. En weer is de bedrijfsvoering een anker in roerige tijden, het geeft een houvast te weten dat de veiligheid en het vertrouwen in het dagelijkse ritme zit, dat het doorgaat, dat de natuur niet wacht, dat de seizoenen zich aandienen en het ritme van de boer en het bedrijf daarop meebeweegt. Je kunt je erin verstoppen, schuilen op het eigen erf, de ruis van alle drukte van dossiers en de rommelpot van de overheid en politiek aan je voorbij laten trekken.

En ondanks kaartjes, kleuren, droge zomer, droogte en geel gras, uitgedroogde mais, toch weer verder. Blik richting de winter, vooruitblik op het volgende seizoen, mest uitrijden, oogsten wat er te oogsten valt, inkoop van voer, inzet op het nieuwe gemeenschappelijk landbouwbeleid en keuzes maken in de melkstroom van NoorderlandMelk. Zo is ondernemerschap en eigen regie toch weer de basis voor de dagelijkse beslommeringen en eigen toekomstperspectief die door de seizoenen altijd maar weer een soort van onverstoorbare factor zijn. De boer, hij ploegt voort… Met de dagen in reuring, soms zorg, vraagtekens over later, maar toch ook de kracht van de dagelijkse dingen, loop ik elke dag mijn rondje met Guus, neem ik de tijd en voel de ruis vervagen en weet dat de nuchtere kijk op dingen mij zal helpen om te doorzien wat er werkelijk telt, voor gezin, bedrijf en ook voor onze coöperatie: een rustige rots in de branding.

Mijn boodschap is: wat er ook om ons heen gebeurt, welke reuring er ook over je heen lijkt te komen, sta op, blijf acteren vanuit eigen regie, met durf en lef. Ik ben ervan overtuigd, dat we dat kunnen.En Guus doet nog een spurtje richting de haas, neemt een duik in de tocht, struint door de mais. En we doen ons best…